Hogeschool Gent
Geraard de Duivelstraat 5 - 9000 Gent
Tel: 09 243 33 33 - E-mail: info@hogent.be
Website: www.hogent.be
Vakdidactiek theorie: klassiek toetsinstrumenten24188/4209/1819/1/06
Studiegids

Vakdidactiek theorie: klassiek toetsinstrumenten

24188/4209/1819/1/06
Academiejaar 2018-19
Komt voor in:
  • Specifieke lerarenopleiding muziek, trajectschijf 1
In andere opleidingen:
  • Master in de muziek als Vakdidactiek theorie: Instrumentenbouw
  • Master in de muziek als Vakdidactiek theorie: jazz/pop
  • Master in de muziek als Vakdidactiek theorie: klassiek accordeon
  • Master in de muziek als Vakdidactiek theorie: klassiek blaasinstrumenten
  • Master in de muziek als Vakdidactiek theorie: klassiek slagwerk
  • Master in de muziek als Vakdidactiek theorie: klassiek strijkinstrumenten
  • Master in de muziek als Vakdidactiek theorie: klassiek toetsinstrumenten
  • Master in de muziek als Vakdidactiek theorie: klassiek tokkelinstrumenten
  • Master in de muziek als Vakdidactiek theorie: klassiek zang
  • Master in de muziek als Vakdidactiek theorie: muziekproductie
  • Master in de muziek als Vakdidactiek theorie: muziektheorie
  • Specifieke lerarenopleiding audiovisuele kunsten als Vakdidactiek theorie
  • Specifieke lerarenopleiding beeldende kunsten als Vakdidactiek theorie
  • Specifieke lerarenopleiding drama als Vakdidactiek theorie: drama
  • Specifieke lerarenopleiding muziek als Vakdidactiek theorie #
  • Specifieke lerarenopleiding muziek als Vakdidactiek theorie: Instrumentenbouw
  • Specifieke lerarenopleiding muziek als Vakdidactiek theorie: jazz/pop
  • Specifieke lerarenopleiding muziek als Vakdidactiek theorie: klassiek accordeon
  • Specifieke lerarenopleiding muziek als Vakdidactiek theorie: klassiek blaasinstrumenten
  • Specifieke lerarenopleiding muziek als Vakdidactiek theorie: klassiek slagwerk
  • Specifieke lerarenopleiding muziek als Vakdidactiek theorie: klassiek strijkinstrumenten
  • Specifieke lerarenopleiding muziek als Vakdidactiek theorie: klassiek tokkelinstrumenten
  • Specifieke lerarenopleiding muziek als Vakdidactiek theorie: klassiek zang
  • Specifieke lerarenopleiding muziek als Vakdidactiek theorie: muziekproductie
  • Specifieke lerarenopleiding muziek als Vakdidactiek theorie: muziektheorie
Dit is een enkelvoudig opleidingsonderdeel.
Studieomvang: 4 studiepunten
Gewicht: 4,00
Totale studietijd: 120,00 uren
Mogelijke grensdata voor leerkrediet: 01.12.2018 (Semester 1)
Men kan dit opleidingsonderdeel enkel mits aparte toelating volgen binnen een
  • creditcontract.
  • examencontract (met het oog op het behalen van een creditbewijs).
  • examencontract (met het oog op het behalen van een diploma).
Titularis: Friant Katrijn
Andere docenten: Ruigrok Mirella
Onderwijstalen: Nederlands
Kalender: Semester 1

Omschrijving Onderwijsorganisatie (lijst)

Onderwijs-, leer- en evaluatieactiviteiten
Begeleid zelfstandig/extern werk12,00 uren
Hoorcollege36,00 uren
Werkcollege36,00 uren
Zelfstudie36,00 uren

Omschrijving Onderwijsorganisatie (tekst)

VAKDIDACTIEK THEORIE (12 lessen van 3 uur):
De hoorcolleges worden praktisch opgebouwd. Het doceren an sich wordt tot een minimum beperkt. Bepaalde teksten dienen worden verwerkt door de student. Nadien volgt er een verwerkingsopdracht bijvoorbeeld geleide discussie, toepassen in een concrete situatie,.... Daarnaast zijn er schrijfopdrachten inzake het aanleren van bepaalde technieken uitgaande van een bepaald niveau en een vooraf opgegeven doel. Telkens wordt ruimte voorzien voor bespreking en reflectie. Case-studies inzake veelvoorkomende problemen in piano-onderwijs worden besproken in de les.

MODULE Samenspel & Instrumentaal Ensemble (12 lessen van 2 uur):
De hoorcolleges worden afgewisseld met praktijlessen waarin aan de hand van praktische opdrachten de specifieke didactiek voor samenspel en ensemble wordt ontdekt.
Didactische werkvormen: doceren, praktijkoefeningen, observaties, micro-teaching, peer-tutoring.

MODULE AMV (4 lessen van 3 uur):
Aan de hand van vier hoorcolleges van drie uur wordt de bijzondere methodiek en en repertoire van AMV gedoceerd aan de studenten. In het hoorcollege wordt zo praktisch mogelijk gewerkt.

Omschrijving Doelstellingen

ALGEMEEN: De student verbreedt zijn eigen kennis en vaardigheden op het instrument en wendt zijn algemene muzikale kennis aan om instrumentonderwijs te geven vanaf de eerste lessen van het deeltijds kunstonderwijs tot aan het preprofessionele niveau. Daarnaast verbreedt de student zijn kennis en vaardigheden inzake de methodieken van Algemene Muzikale Vorming (AMV) en Samenspel & Instrumentaal Ensemble.

VAKDIDACTIEK THEORIE
• De student observeert en evalueert instrumentale en muzikale processen bij leerlingen.
• De student ontwikkelt de muzikale kennis en vaardigheden van een leerling uit het muziekonderwijs.
• De student stippelt een individueel instrumentaal parcours uit in relatie tot het algemeen minimum leerplan.
• De student houdt rekening met de specifieke muzikale en fysieke mogelijkheden van elke leerling.
• De student schat de muzikale en fysieke mogelijkheden van de leerling in en stelt deze inschatting voortdurend bij.
• De student betrekt methodes en werkvormen in de les die de muzikale expressie en de instrumentale ontwikkeling van de leerling bevorderen.

MODULE SAMENSPEL EN INSTRUMENTAAL ENSEMBLE:
• De student breidt zijn/haar kennis uit op vlak van instrumentenleer, transpositie, mogelijke instrumentencombinaties en ensembles, directie, maken van arrangementen, stijlkenmerken, genres, repertoire, inzicht in muzikale parameters, overdracht muzikale interpretatie.
• De student schenkt aandacht aan het sociale aspect van samenspel en instrumentaal ensemble.

MODULE AMV:
• De student beheerst methodes en didactische kaders van de algemene muzikale vorming en kan deze inzetten in de muzikale praktijk.

Omschrijving Inhoud

 VAKDIDACTIEK THEORIE:
• Het leerplan als gids in een het muziekonderwijs.
• Diverse parameters en hun benadering in diverse stijlen:
- tempo, metriek en ritmiek
- melodie en articulatie
- motoriek
- pedaalgebruik
• Polyfoon spel: de pedagogische werken van J.S. Bach.
• Micro- macro: een handleiding in de het vroeg- 20ste eeuwse piano-onderwijs (Bela Bartók)
• Een nieuwe benadering van spelen aan het klavier – Jatekok van G. Kurtag.
• Over een correcter taalgebruik in de les, een benadering vanuit de NLP-gedachte.
• De diverse hedendaagse beginmethodes: een vergelijkende studie tussen methodes die vertrekken van parallel spel, van de centrale do en van zij die vertrekken van de zwarte toetsen.
• Initiatie en enkele voorbeelden van een andere benadering van muziekpedagogie.
• Over virtuozen en vakidioten: de étude en aanverwante 19de eeuwse ideeën.
• Over waarheden en veronderstellingen in de interpretatie van stukken.
• Het belang van vingerzettingen: volgen van een gegeven vingerzetting en zelf ontwerpen van vingerzettingen.
• Inzicht in de verschillende motorische handelingen nodig bij het bespelen van toetsinstrumenten.

MODULE SAMENSPEL EN INSTRUMENTAAL ENSEMBLE:
• Uitdiepen van kennis en vaardigheden inzake instrumentenleer, transpositie, directie, arrangementen, stemmen en intonatie, muzikale analyse, interpretatie, stijlkennis, groepsamenstelling, repertoire...

MODULE AMV:
• Inleiding tot het repertoire voor Algemene Muzikale Vorming (AMV).
• Inleiding tot de bijzondere methodiek m.b.t. de papameters ritme, metrum en toonhoogte/ melodie en de methodiek algemene muziekleer.

Omschrijving Begincompetenties (tekst)

De algemene competenties die verwacht worden van een bachelor of master.

Omschrijving Eindcompetenties (tekst)

VAKDIDACTIEK THEORIE:
In dit opleidingsonderdeel wordt gewerkt aan volgende basiscompetenties van de leraar:
• De leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen: de studenten leren de beginsituatie van leerlingen inschatten en hun doelstellingen van de les hierop in te stellen. Verder wordt ook aandacht geschonken aan het omgaan met bepaalde motorische problemen en leerstoornissen.
• De leraar als opvoeder: de studenten worden aangeleerd aandacht te hebben voor sociale en emotionele noden van de leerling en hierop in te spelen. Ook wordt de student bewust gemaakt van zijn positie als leraar en hoe hij/zij het conservatieve meester – leraarschap kan doorbreken.
• De leraar als inhoudelijk expert: er wordt zowel aandacht geschonken aan muzikale verdieping als aan de specifieke didactiek van het aanleren van klaviervaardigheid. Vooral de eigen kennis op niveau van het kind aanbrengen dient verwezenlijkt te worden.
• De leraar als organisator: de student wordt bewust gemaakt van de flexibiliteit die nodig is bij het geven van muzieklessen. Kan inspelen op de verschillende mogelijke invullingen van zelfstandige verwerkingen van de leerlingen.

Aan het einde van dit opleidingsonderdeel is de student in staat om:
? Kennis en vaardigheden:

• een persoonlijk leerplan op te stellen.
• een didactische analyse uit te voeren.
• instrumentale en muzikale processen bij leerlingen observeren en evalueren.
• instrumentale en muzikale kennis en vaardigheden bij leerlingen ontwikkelen.
• Is in staat om de muzikale en fysieke mogelijkheden van elke leerling te begeleiden.
? Attitudes:
• durft zich kritisch opstellen t.o.v. het muziekonderwijs.
• is zich bewust van interpretaties van muziekstukken.
• zoekt naar creatieve methodes en werkvormen bij het lesgeven.

MODULE SAMENSPEL EN INSTRUMENTAAL ENSEMBLE:
In dit opleidingsonderdeel wordt gewerkt aan volgende basiscompetenties van de leraar:
• De leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen: de student leert de beginsituatie van de leerlingen in te schatten en de doelstellingen van de les hierop af te stemmen. De student leert omgaan met de diversiteit van de klasgroep, zowel instrumenttechnisch, muzikaal als sociaal
• De leraar als opvoeder: de student wordt aangeleerd aandacht te hebben voor sociale en emotionele noden van de leerlingen en hierop in te spelen.
• De leraar als inhoudelijk expert: er wordt zowel aandacht geschonken aan het belang van speelplezier als aan de specifieke didactiek van het aanleren van samenspeltechnieken
• De leraar als organisator: de student wordt bewust gemaakt van de flexibiliteit die nodig is bij het geven van ensemblelessen
• De leraar als innovator en onderzoeker: de student leert om een innovatieve en onderzoekende ingesteldheid te hebben door blijvend nieuw repertoire te zoeken en dat repertoire vlot te kunnen aanpassen aan de groepsbezettingen
• De leraar als LID van een schoolteam: de student leert vlot te communiceren met collega’s om zich te laten bijstaan bij instrument specifieke onderwerpen

Aan het einde van dit opleidingsonderdeel is de student in staat om:

Kennis en vaardigheden:
• geschikte arrangementen te maken voor diverse groepsbezttingen.
• vlot om te gaan met transpositie
• een basisrepertoire op te bouwen voor de meest voorkomende ensembles
• de basiskennis van de meest voorkomende instrumenten te kunnen aanwenden
• te dirigeren
• de lichaamshouding bij leerlingen te verzorgen en de juiste motorische vaardigheden aan te wenden om optimaal te functioneren in een ensemble
• leerlingen bewust te maken van een muzikaal gevoel door parameters aan te reiken die helpen bij de ontwikkeling daarvan: harmonisch inzicht, melodievoering, ritmebeleving, tempo...
• leerlingen bewust te maken van zijn rol in een ensemble en respect voor medespelers bij te brengen

Attitudes:
• zich op de hoogte stellen van nieuwe publicaties
• zich blijven verdiepen in de verschillende genres en stijlen
• contact met instrumentleerkrachten bevorderen en onderhouden

MODULE AMV:
In dit opleidingsonderdeel wordt gewerkt aan volgende basiscompetenties van de leraar:
• De leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen die betrekking hebben op zangvaardigheid, ritmische vaardigheid, intoneervaardigheid en de kennis van de algemene muziekleer die deze vaardigheden ondersteunen.

• De leraar als inhoudelijk expert:
• Kent de basisstrategieën m.b.t. verschillende parameters
• Kan de algemene muziekleer vertalen naar doelpubliek met de standaard muziekterminologie
• Kan een melodie begeleiden op een instrument
• Kan een groep dirigeren of sturend begeleiden
Aan het einde van dit opleidingsonderdeel is de student in staat om:

Kennis en vaardigheden:
• geschikt lesmateriaal te vinden of zelf te ontwikkelen in functie van het leerdoel
• een didactische analyse te maken van een muziekwerk
• juiste strategieën toe te passen bij de onderscheiden onderwerpen
• een verantwoorde, gedoseerde lesplanning op te stellen
• Theorie en praktijk te koppelen/verweven
Attitudes:
• zich op de hoogte stellen van nieuwe publicaties.
• zich blijven verdiepen in de verschillende methodieken

Omschrijving Begeleiding

Interactieve ondersteuning via Chamillo.
Gelegenheid tot individuele feedback aansluitend op de les en na de bekendmaking van examenresultaten.

Omschrijving Evaluatie (tekst)

VAKDIDACTIEK THEORIE:
Mondeling examen met schriftelijke voorbereiding. Één week voor het examen krijgen de studenten een aantal probleemstellingen die zich kunnen voordoen in het piano-onderricht. Deze probleemstellingen dienen worden uitgewerkt en gedocumenteert, indien noodzakelijk bij de vraagstellingen worden oefeningen opgesteld of een aangepast repertorium verzorgd. Dit examen omvat 8 punten van de 20.

MODULE Samenspel & Instrumentaal Ensemble:
Een schriftelijk examen, met de mogelijkheid tot mondeling toelichting waar kennis en inzichten van het theoretisch gedeelte worden getoetst aan praktijkvoorbeelden. Dit examen omvat 8 punten van de 20.

MODULE AMV:
Deze module omvat 4 punten van de 20. De student ontwerpt een lesvoorbereiding over een opgegeven onderwerp. De student wordt over deze lesvoorbereiding kritisch bevraagd tijdens een mondeling examen.
Dit opleidingsonderdeel wordt gequoteerd op 20 (tot op een geheel getal).
Tweede examenkans: wel mogelijk.

Omschrijving Studiematerialen (tekst): Verplicht

VAKDIDACTIEK THEORIE:
Verplicht studiemateriaal: syllabus met artikels over de initiatie aan het klavier.
Verdiepend studiemateriaal:
• W.C.M. Kloppenburg: De ontwikkelingsgang van de pianomethoden van het begin tot aan de methode van Deppe ( +-1550 tot 1895) Uitgeverij Het Spectrum
• W.C. M. Kloppenburg: verzicht van de pianomethoden van Deppe af tot de tegenwoordige tijd uitgeverij Broekmans en Van Poppel
• W.C.M. Kloppenburg Nieuwe leergang voor het piano-onderricht uitgeverij Broekmans en Van Poppel
• Riet Jaeken: Evolutie van de speeltechniek en van de methoden voor piano van Mozart tot Varro , uitgeverij Klasse der schone kunsten, jaargang 52 nr 50 (ISBN 90 6569 429 3)
• Bob Brouwer: Pianistisch perspectief, toonaangevende analyse van de pianotechniek volgens de inzichten van Tobias Matthay, uitgeverij Damon (ISBN 905573 698 8)
• Die Technik des Klavierspiels van Jozef Gat; Bärenreiter Kassel. Basel…(ISBN 37618005706)
• G. Meyer-denkmaan : struktur und praxis neuer musik om unterricht (ISBN 37024 002 8)
• Sheila Oglethorpe: Instrumental music for dyslexics (ISBN 1 897635 69 9)

MODULE AMV:
Syllabus AMV

MODULE Samenspel & Instrumentaal Ensemble:
Verplicht studiemateriaal: syllabus met praktische tips en tricks.

Omschrijving Volgtijdelijkheid (VT)

Op dit opleidingsonderdeel is er geen volgtijdelijkheid van toepassing.