Hogeschool Gent
Geraard de Duivelstraat 5 - 9000 Gent
Tel: 09 243 33 33 - E-mail: info@hogent.be
Website: www.hogent.be
Vakdidactiek theorie24163/4207/1819/1/43
Studiegids

Vakdidactiek theorie

24163/4207/1819/1/43
Academiejaar 2018-19
Komt voor in:
  • Specifieke lerarenopleiding beeldende kunsten, trajectschijf 1
In andere opleidingen:
  • Master in de muziek als Vakdidactiek theorie: Instrumentenbouw
  • Master in de muziek als Vakdidactiek theorie: jazz/pop
  • Master in de muziek als Vakdidactiek theorie: klassiek accordeon
  • Master in de muziek als Vakdidactiek theorie: klassiek blaasinstrumenten
  • Master in de muziek als Vakdidactiek theorie: klassiek slagwerk
  • Master in de muziek als Vakdidactiek theorie: klassiek strijkinstrumenten
  • Master in de muziek als Vakdidactiek theorie: klassiek toetsinstrumenten
  • Master in de muziek als Vakdidactiek theorie: klassiek tokkelinstrumenten
  • Master in de muziek als Vakdidactiek theorie: klassiek zang
  • Master in de muziek als Vakdidactiek theorie: muziekproductie
  • Master in de muziek als Vakdidactiek theorie: muziektheorie
  • Specifieke lerarenopleiding audiovisuele kunsten als Vakdidactiek theorie
  • Specifieke lerarenopleiding drama als Vakdidactiek theorie: drama
  • Specifieke lerarenopleiding muziek als Vakdidactiek theorie #
  • Specifieke lerarenopleiding muziek als Vakdidactiek theorie: Instrumentenbouw
  • Specifieke lerarenopleiding muziek als Vakdidactiek theorie: jazz/pop
  • Specifieke lerarenopleiding muziek als Vakdidactiek theorie: klassiek accordeon
  • Specifieke lerarenopleiding muziek als Vakdidactiek theorie: klassiek blaasinstrumenten
  • Specifieke lerarenopleiding muziek als Vakdidactiek theorie: klassiek slagwerk
  • Specifieke lerarenopleiding muziek als Vakdidactiek theorie: klassiek strijkinstrumenten
  • Specifieke lerarenopleiding muziek als Vakdidactiek theorie: klassiek toetsinstrumenten
  • Specifieke lerarenopleiding muziek als Vakdidactiek theorie: klassiek tokkelinstrumenten
  • Specifieke lerarenopleiding muziek als Vakdidactiek theorie: klassiek zang
  • Specifieke lerarenopleiding muziek als Vakdidactiek theorie: muziekproductie
  • Specifieke lerarenopleiding muziek als Vakdidactiek theorie: muziektheorie
Dit is een enkelvoudig opleidingsonderdeel.
Studieomvang: 4 studiepunten
Gewicht: 4,00
Totale studietijd: 120,00 uren
Mogelijke grensdata voor leerkrediet: 01.12.2018 (Semester 1)
Men kan dit opleidingsonderdeel enkel mits aparte toelating volgen binnen een
  • creditcontract.
  • examencontract (met het oog op het behalen van een creditbewijs).
  • examencontract (met het oog op het behalen van een diploma).
Titularis: Beert Ines
Andere docenten: Breynaert Willem
Onderwijstalen: Nederlands
Kalender: Semester 1

Omschrijving Onderwijsorganisatie (lijst)

Onderwijs-, leer- en evaluatieactiviteiten
Begeleid zelfstandig/extern werk12,00 uren
Hoorcollege36,00 uren
Werkcollege36,00 uren
Zelfstudie36,00 uren

Omschrijving Onderwijsorganisatie (tekst)

Werkvormen in de vier modules:

1. Vakdidactiek Lessen: hoorcolleges, werkcolleges met individuele- en groepsoefeningen.
Mondelinge en schriftelijke reflectie. Groepsbespreking en discussie, evaluatiegesprekken, observatieopdracht.

2. Vakdidactiek Tekenen & gerelateerde vakspecifieke ateliers: één gastspreker, deelname aan typelessen, groepsgesprek, groepswerk, reflectie over didactische aspecten van diverse tekenlessen en verschillen in benadering/context, coaching in subgroepen, oefeningen.

3.Onderwijsorganisatie en –beleid: hoorcollege, klassikaal en individueel opzoekingwerk op www.ond.vlaanderen.be, studie van leerplannen, leesopdrachten, bezoek aan het werkveld.

4.Observatie en analyse van de onderwijspraktijk op klas- en schoolniveau: hoorcollege, observatieopdracht in DKO Hogere Graad en Lagere Graad, met schriftelijke en beeldende rapportage. Voorbereiding en planning stageparcours. Reflectie over persoonlijke leerdoelen in functie van de latere onderwijsstage.



Omschrijving Doelstellingen

- De student ontwikkelt en oefent inzichten, vaardigheden en attitudes ter voorbereiding en ondersteuning van zijn/haar toekomstige vakspecifieke onderwijspraktijk.
- De studenten leren de algemene pedagogische en didactische principes vertalen naar het eigen vakgebied.
- De studenten verwerven kennis inzake wetgeving en structuur van het (kunst)onderwijs in Vlaanderen.
- De studenten kunnen de decretaal vastgelegde basiscompetenties voor de leraar duiden en observeren.
- Ze hebben aandacht voor de concrete vertaling van deze basiscompetenties in de planning en uitvoering van hun opdrachten en de oefeningen in dit opleidingsonderdeel.
- De studenten zijn zich bewust van het belang van deze basiscompetenties en getuigen hiervan tijdens de oefeningen en observatieopdrachten.
- De studenten kunnen de beginsituatie inschatten, het leerproces van de leerling/student observeren. Zij maken hiervan verslag en zijn in staat conclusies te formuleren voor de eigen toekomstige lespraktijk.
- De studenten kunnen binnen het eigen vakgebied een schriftelijke lesvoorbereiding opstellen en getuigen van inzicht in de begrippen ‘leerplandoelstellingen, jaarplan, beginsituatie, lesdoelstellingen, leerinhouden, leer- en instructieactiviteit, media, evaluatie’.
- De studenten kunnen binnen de context van de aangeboden begeleide oefeningen, pedagogische en didactische activiteiten plannen, uitvoeren, toetsen en hierover reflecteren.

Deze doelstellingen komen aan bod in de volgende modules:
1. Vakdidactiek lessen (algemeen gedeelte theorie)
2. Vakdidactiek tekenen en gerelateerde vakspecifieke ateliers.
3. Onderwijsorganisatie en –beleid (algemeen gedeelte theorie)
4. Observatie en analyse van de onderwijspraktijk: op klas- en schoolniveau (algemeen gedeelte theorie)

Omschrijving Inhoud

-Elementen van het model voor didactisch handelen, de lesvoorbereiding toegepast op het vakgebied van de student.
-Elementen ter observatie en evaluatie van de lespraktijk in het kunstonderwijs en binnen het vakgebied van de student op microniveau.
-Aspecten van vakoverschrijdend onderwijs en teamteaching/ groepswerk.
-Elementen ter observatie van het ruimere schoolgebeuren, mesoniveau.
-Elementen ter observatie van onderwijscontext in Vlaanderen, macroniveau: structuur en organisatie van het onderwijs in het algemeen en van het kunstonderwijs in het bijzonder.
-De decretaal bepaalde basiscompetenties van de leraar en hun vertaling naar de concrete lespraktijk van in de Beeldende kunsten.
-De praktische betekenis, vertaling en toepassingsmodaliteiten van de didactische principes en didactische werkvormen in relatie tot het eigen vakgebied in het (kunst)onderwijs en in het bijzonder in het tekenonderwijs.
-De relatie tussen de eigen basisopleiding en hieruit voortvloeiende keuzes met betrekking tot de latere stagepraktijk.
-Disciplinegebonden methodieken in de concrete lessituatie.


Omschrijving Begincompetenties (tekst)

De algemene academische competenties die verwacht worden van de Academische Bachelor of Master in de Beeldende Kunsten.

Omschrijving Eindcompetenties (tekst)

In dit opleidingsonderdeel worden kennis, inzichten en vaardigheden verworven met betrekking tot de volgende competenties.

De leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen

- De studenten kunnen in het vooruitzicht van de stagelessen in het DKO en in het secundair onderwijs in voldoende mate zelfstandig en in groep lessen voorbereiden, plannen en uitvoeren binnen het eigen vakgebied, inclusief tekenen.
- De verworven kennis, de vakdidactische inzichten en vaardigheden zijn op een voldoende niveau vertrouwd en gekend om de studenten toe te laten hun stagelessen in de vakgebieden beeldende, audiovisuele kunsten te plannen en hierover te reflecteren.
- De studenten kunnen reflecterend observeren in artistiek gebonden onderwijssituaties en kunnen hierover kritisch en analyserend rapporteren.

De leraar als inhoudelijk expert

- De student kan kennis, inzichten en vaardigheden met betrekking tot het eigen vakgebied, inclusief tekenen vertalen naar en aanwenden in onderwijssituaties.
- De student heeft zicht op het onderwijsaanbod en het onderwijsbeleid in Vlaanderen. Hij/zij heeft zicht op de elementaire regelgeving en recente ontwikkelingen binnen het onderwijs in Vlaanderen. De student kan zichzelf en zijn/haar rol als toekomstig leraar situeren binnen deze context.
- De student heeft voldoende zicht op de eindtermen, leerplannen en doelstellingen die gehanteerd worden in de context van kunstonderwijs. Hij/zij kan op basis hiervan een persoonlijke vertaling maken naar de concrete lessituatie.
- De student tracht zichzelf binnen het algemene onderwijsaanbod te situeren, in het bijzonder in het kunstonderwijs en nog specifieker binnen het DKO Lagere en Hogere Graad en het Kunstsecundair Onderwijs.

De leraar als lid van een schoolteam

- De student leert participeren aan samenwerkingsstructuren.
- De student leert binnen het team een taakverdeling overleggen en naleven
- De student leert de eigen pedagogische en didactische opdracht en aanpak in teamverband bespreekbaar maken.

Omschrijving Begeleiding

- Er is steeds mogelijkheid tot een persoonlijke afspraak met de docenten.
- Interactieve ondersteuning via de elektronische leeromgeving van de School of Arts.
- Na bekendmaking van examenresultaten, gelegenheid tot individuele feedback.
- Algemene studiebegeleiding zoals georganiseerd door de School of Arts.

Omschrijving Evaluatie (tekst)

Permanente evaluatie. 100% aanwezigheid is vereist voor de hoorcolleges, werkcolleges, geplande oefeningen en bijeenkomsten voor de 4 modules.

Verdeling quotering:
1. Vakdidactiek Tekenen en gerelateerde vakspecifieke ateliers; actieve deelname en inzet. 1/5
2. Vakdidactiek Lessen schriftelijk voor de oefeningen, mondeling tijdens de lessen. 1/5
3. Onderwijsorganisatie en -beleid: schriftelijk en/of mondeling voor de opdrachten en opzoekwerk. 1/5
4. Observatie en analyse van de onderwijspraktijk: schriftelijk & beeldend voor beide observatieverslagen DKO Hogere Graad en DKO Lagere graad. Schriftelijk voor de globale planning data en motivatie van de lessenstage DKO Hoger en secundair onderwijs. 2/5

Praktisch:

De student voegt de resultaten van schriftelijke opdrachten toe aan het persoonlijk dossier (molenmap) of post deze op Chamilo indien dit gevraagd wordt. Deadlines voor het indienen van van opdrachten worden in de lessen meegedeeld.
Globaal zal op basis van ingediende opdrachten, door de betrokken OP-leden geëvalueerd worden of de student de minimaal vereiste doelstellingen, inzichten, vaardigheden en attitudes heeft verworven om met voldoende garantie op succes te kunnen starten met de onderwijsstages. Betrokken OP-leden kunnen op basis van deze evaluatie een advies formuleren met betrekking tot de latere onderwijsstages en kunnen dit advies meedelen aan de stagescholen.



Dit opleidingsonderdeel wordt gequoteerd op 20 (tot op een geheel getal).
Tweede examenkans: niet mogelijk.

Omschrijving Studiematerialen (tekst): Verplicht

Aanbevolen literatuur Algemeen :
De Visser, Ad., Hardop kijken, Uitgeverij SUN, Nijmegen/Amsterdam, 2003. Van Ransbeeck, Alix & Blondeel, André, Leren leren met muzische vorming, notities bij een kunstvriendelijke school, Canon Cultuurcel Departement Onderwijs, wettelijk depot D/1998/3241/060.
Schasfoort, Ben, Beeldonderwijs en didactiek, Wolters-Noordhoff, Groningen, 1999, ISBN 90-01-77312-5.
Anckaert, Lieselot, Kunsteducatieve vormingsprocessen, Garant, Antwerpen/Apeldoorn, 2007, ISBN 978-90-441-2124-7.
Van Haesebroeck, Marc, e.a. De taal van de Beeldende Kunst, Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2005.
Sennett, Richard, De Ambachtsman De mens als maker, J.M. Meulenhoff bv Amsterdam ISBN 978 90 290 8267 9
van Parreren, C.F., Ontwikkelend Onderwijs, Uitgeverij Acco, Leuven/Amersfoort, 1999, ISBN 90-334-1713-8.
Lowenfeld, Viktor, Brittain, W.,Lambert, Creative and Mental Growth, Prentice Hall Inc., New Jersey, 1987, ISBN 0-02372110-3.
Onderwijs in Vlaanderen, een brede kijk op het Vlaamse Onderwijslandschap 2008, Departement Onderwijs en Vorming, wettelijk depot D/2008/3241/194.
Voet@2010 Vakoverschrijdende eindtermen voor het secundair onderwijs, Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming, Agentschap voor Kwaliteitszorg in Onderwijs en Vorming (AKOV), wettelijk depot D/2009/3241/481.
Hand in hand voor Kunsteducatie, Rapport van de Regionale werkgroepen Muzische Vorming-Kunstinitiatie, Wim Smet, 2010.
Bamford, A., Kwaliteit en consistentie, kunst- en cultuureducatie in Vlaanderen, september 2007. Gedeeld, verbeeld, Eindrapport van de Commissie Onderwijs en Cultuur, september 2008, Wettelijk depot: D/2008/3241/231.
Iacoboni, M., Het Spiegelende brein, Nieuwezijds Amsterdam, 2008, ISBN 978905712 2767.
Publicaties op http://onderwijs.vlaanderen.be/nl/search/publicaties.



Aanbevolen literatuur Beeldende Kunsten:
Het onbewaakte moment -de gecontroleerde ongecontroleerdheid bij het tekenen- Ronny Delrue
H.N. Werkman -de drukpers als schildersgereedschap- Alston W. Purvis
Het Element - als passie en talent samenkomen- Sir Ken Robinson
Harop kijken -een inleiding tot de kunstbeschouwing- Ad de Visser
Drawing projects - an exploration of the language of drawing- Mick Maslen/ Jack Southern
Drawing on the right side of the brain - Betty Edwards
The new drawing on the right side of the brain workbook -guided practice in the 5 basic skills of drawing- Betty Edwards
De ambachtsman - Richard Sennett
Samen - Richard Sennett


Artikels, voorbeelden van oefeningen, lesvoorbereidingen, feedback zijn beschikbaar. Een aantal publicaties van het Departement onderwijs kunnen bij aanvang van het academiejaar gedownload worden door de studenten. Van het boek ‘Kunsteducatieve vormingsprocessen’ van Lieselot Anckaert krijgt elke student een exemplaar in bruikleen.

De SLO biedt in haar zelfstudiecentrum een beperkte maar gespecialiseerde bibliotheek aan waarvan de studenten intensief gebruik kunnen maken.

Leermaterialen:
Ruim lokaal voor hoorcolleges. Ruim lokaal met mogelijkheid tot indelen in kleine vergader- en werkruimtes. Tekenmateriaal, schetsboek, diverse modellen, literatuur binnen het eigen vakgebied, kunstboeken, videocamera en projectiemogelijkheid, dvd’s, geluidsinstallatie, beamer, internet, documenten op de elektronische leeromgeving Chamilo, cursus vakdidactiek Drama, verbruiksmaterialen en materiaalkoffers per discipline van de SLO, specifieke accommodatie ateliers basisopleidingen beeldende, audiovisuele kunsten, eigen nota’s en zelf verzameld materiaal, printfaciliteiten.
Elke student beschikt over een eigen ‘molenmap’ waarin reflectieteksten, voorbereidingen, feedback enz. verzameld worden. Beelden op de tekensite www.vrijateliertekenen.be

Omschrijving Studiekosten

Voor leereenheid Vakdidactiek Tekenen/Spel: geschat op 20€ voor eventueel extra eigen tekenmateriaal, eigen schetsboek, kleine verplaatsingen, ingang musea....

Voor leereenheid Vakdidactiek Lessen: nihil

Voor de leereenheid Observatie en analyse van de onderwijspraktijk: eigen verplaatsingen van en naar de in overleg gekozen observatiescholen.

Algemene kosten voor aanmaak van een portfolio, trajectdossier, observatieverslagen en reflectieteksten.

Totaal varieert tussen 50€ en 200€ afhankelijk van de verplaatsingskosten.

Omschrijving Volgtijdelijkheid (VT)

Op dit opleidingsonderdeel is er geen volgtijdelijkheid van toepassing.