Hogeschool Gent
Geraard de Duivelstraat 5 - 9000 Gent
Tel: 09 243 33 33 - E-mail: info@hogent.be
Website: www.hogent.be
Didactiek en agogiek van de kunstdiscipline24161/4206/1819/1/79
Studiegids

Didactiek en agogiek van de kunstdiscipline

24161/4206/1819/1/79
Academiejaar 2018-19
Komt voor in:
  • Specifieke lerarenopleiding audiovisuele kunsten, trajectschijf 1
In andere opleidingen:
  • Master in de muziek als Didactiek en agogiek van de kunstdiscipline
  • Specifieke lerarenopleiding beeldende kunsten als Didactiek en agogiek van de kunstdiscipline
  • Specifieke lerarenopleiding drama als Didactiek en agogiek van de kunstdiscipline
  • Specifieke lerarenopleiding muziek als Didactiek en agogiek van de kunstdiscipline
Dit is een enkelvoudig opleidingsonderdeel.
Studieomvang: 5 studiepunten
Gewicht: 5,00
Totale studietijd: 150,00 uren
Mogelijke grensdata voor leerkrediet: 01.12.2018 (Academiejaar)
Men kan dit opleidingsonderdeel enkel mits aparte toelating volgen binnen een
  • creditcontract.
  • examencontract (met het oog op het behalen van een creditbewijs).
  • examencontract (met het oog op het behalen van een diploma).
Docenten: De Bisschop An, Scholliers Hans
Onderwijstalen: Nederlands
Kalender: Academiejaar

Omschrijving Onderwijsorganisatie (lijst)

Onderwijs-, leer- en evaluatieactiviteiten
Begeleid zelfstandig/extern werk6,00 uren
Hoorcollege24,00 uren
Werkcollege36,00 uren
Zelfstudie84,00 uren

Omschrijving Onderwijsorganisatie (tekst)

Het theoretisch gedeelte wordt gegeven in hoorcolleges van 2uur/week gedurende de eerste jaarhelft. Een reader met gehanteerde artikels wordt ter beschikking gesteld en wekelijkse e-presentaties van de docent worden via Chamilo gedeeld met de studenten.

Voor het praktisch onderdeel (semester 2) worden werkcolleges georganiseerd waarin de studenten begeleid worden bij het opzet en de uitwerking van de opdracht via groepswerk. Interdisicplinair werken wordt hierbij nagestreefd. Het groepswerk wordt klassikaal gepresenteerd.


Omschrijving Doelstellingen

ALGEMEEN


De student wordt ingeleid in de breedte van het didactisch en agogisch werken in de kunsten, en verwerft inzicht in de afbakening van het kunsteducatieve werkveld en de kenmerken ervan. De student leert vanuit enkele (ped)agogische referentiekaders en actuele maatschappelijke debatten kijken naar de uitdagingen van kunsteducatie en kunstagogiek vandaag. De student verwerft inzicht in het onderwijs- en cultuurbeleid aangaande kunsteducatie, en kan van hieruit de actuele kunstdidactische referentiekaders en werkvormen in het kunstonderwijs kritisch benaderen. Tevens leert de student hoe zich vanuit zijn vakgebied te verhouden tot hedendaagse maatschappelijke uitdagingen zoals diversiteit en inclusie in het kunstonderwijs/het kunstenveld: wat zijn de wetgeving, ondersteunende beleidsmaatregelen en ondersteundende organsiaties op dit vlak.

SPECIFIEK

• De student kan de actuele praktijk van het kunstonderwijs kaderen vanuit een historisch (genese) en hedendaags (actuele onderwijsorganisatie) maatschappelijk inzicht;
• De student kan enkele algemene pedagogische referentiekaders verbinden met de specificiteit van het kunstonderwijs;
• De student kan de doelstellingen en strategieën van kunsteducatie omschrijven en toepassen;
• De student heeft inzicht in het beleid op vlak van kunsteducatie, binnen de cultuursector en binnen de onderwijssector;
• De student ontwikkelt een eigen visie op werkvormen die in het kunstonderwijs gebruikt kunnen worden, en breiden hun repertoire van artistiek-didactische werkvormen uit (vb samenspeelconcept, improviseren);
• De student heeft inzicht in de maatschappelijke uitdagingen op vlak van inclusie, diversiteit en interdisciplinariteit in het kunstonderwijs en de kunsteducatie;
• De student kan een specifieke inhoud vertalen in het ontwerpen van een les ifv kunstonderwijs of een workshop ifv kunsteducatie, en dit vanuit een interdisciplinair perspectief;
• De student kan de evaluatiewijze aanpassen aan de inhoud en didactische werkvormen van de gekozen les;
• De student heeft aandacht voor het ontwikkelen en stimuleren van creativiteit en motivatie in kunstdidactische en kunstagogische processen.

Omschrijving Inhoud

Theoretische deel (1e semester)

 

Thema's die aan bod komen in de lessen zijn, overeenkomstig de hoofdstukken van de reader: 

 
1. Didactiek en agogiek van de kunst, waarover spreken we? Een afbakening van het veld.
2. Democratie, de school, het dialogisch model en artistieke ontwikkeling. Enkele (ped)agogische kaders.
3. De waarde van kunst en cultuur. Over draagvlak, functies en effecten.
4. Een kwestie van onderwijs- én cultuurbeleid. Beleid rond kunst- & cultuureducatie en -participatie in Vlaanderen.
5. Kunst en cultuur van bij de start. Kunst en cultuur in het basis en secundair onderwijs
6. Kunstonderwijs in de na-schoolse tijd. Kenmerken van en evoluties in het Deeltijds Kunstonderwijs.
7. Bijzondere methodieken en hun bruikbaarheid in diverse educatieve contexten.
8. Als kunst je beroep wordt… Hoger kunstonderwijs en de lerarenopleiding (in de kunsten).
9. Het recht op cultuur en een radicale visie op kunstparticipatie. De sociaal-artistieke praktijk en participatieve kunstpraktijken.
10. Kunstonderwijs & -beleid, sociale ongelijkheid en cultureel verschil. Naar een contextbewustzijn.

Praktisch deel (2e semester)

 
De studenten krijgen een inleiding in interdisciplinair werken in de kunsteducatie. Ze ontwikkelen in kleine groepen, gemengd wat betreft achtergrond in artistieke discipline, een interdisciplinaire les. De studenten worden tevens vertrouwd gemaakt met het systeem van artistieke competenties als evaluatiewijze in DKO, en kunnen dit toepassen op de gegeven les.
Door het groepswerk zijn naast bovenstaande vaardigheden ook attitudes belangrijk zoals de wil tot samenwerking, het telkens opnieuw in vraag stellen van de ‘evident’ manier van lesgeven, en een zoekende houding op vlak van evaluatie als een proceselement in het totale educatieve parcours.

Omschrijving Begincompetenties (tekst)

De algemene academische competenties die verwacht worden van de academische bachelor of master in de audiovisuele kunsten.

Omschrijving Eindcompetenties (tekst)

In dit opleidingsonderdeel wordt gewerkt aan volgende basiscompetenties van de leraar:

  • De leraar als inhoudelijk expert: de student kent de didactiek en agogiek van de kunsten, en krijgt een breed zicht op de betekenis van het leraarschap in de kunsten en het artistiek begeleiden van projecten/werkingen
  • De leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen: de student kan zich als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen opstellen, weet welke keuzes hij dient te maken, en welke methoden van werken mogelijk zijn.
  • De leraar als opvoeder: de student kent het onvermijdelijke normatieve aspect van didactiek en agogiek (van de kunsten), en leert zich een weg te banen in hoe hiermee om te gaan.
  • De leraar als innovator en onderzoeker: de lessen refereren veelvuldig aan wetenschappelijk onderzoek rond kunstagogiek en –didactiek, en de student leert vanuit de geschiedenis van de kunstdidactiek en –agogiek een eigen onderwijsstijl uit te bouwen. Ook wordt de student ingeleid in actuele innoverende praktijken mbt kunstagogiek en –didactiek.
  • De leraar als partner van ouders / verzorgers/externen: wat betreft de uitdagingen rond inclusieve en diversiteit, is de student ‘partner’ van ouders, eventueel verzorgers, en externe (begeleidende) organisaties (zoals OVSG en plaatselijke diensten).

Aan het einde van dit opleidingsonderdeel is de student in staat om:



KENNIS

  • de verschillende doelstellingen en strategieën van kunsteducatie te benoemen en toe te passen.
  • enkele pedagogische kaders voor de kunsteducatie- en agogiek weer te geven: wat is ‘een school’? wat is het dialogisch model van educatie? welke zijn de belangrijkste stadia in artistieke ontwikkeling en hoe ga je hiermee om als leraar?
  • de maatschappelijke discussies rond draagvlak, functies en effecten van kunsteducatie te kaderen.
  • krachtlijnen van het onderwijs- en cultuurbeleid rond kunsteducatie en –participatie weer te geven.
  • de kenmerken en belangrijkste evoluties van kunsteducatie in het DKO en secundair onderwijs weer te geven; het model van de basiscompetenties van de leraar secundair onderwijs te begrijpen en toe te passen.
  • enkele bijzondere methodieken in de kunsteducatie te begrijpen én toe te passen.
  • de actuele discussie rond ‘participatie’ in de kunsten te doorgronden en te relateren aan participatieve kunstpraktijken.
  • een gestoffeerde eigen visie te geven op vlak van uitdagingen als sociale ongelijkheid en cultureel verschil in de kunsteducatie.


VAARDIGHEDEN/ATTTUDES

  •  een interdisciplinaire les te ontwerpen, uit te voeren en adequaat te evalueren
  • het evaluatiemodel van artistieke competenties (“kunstig competent”) toe te passen
  • samen te werken met collega’s die expert zijn in een andere artistieke discipline
  • de meerwaarde/moeilijkheden/implicaties naar werkwijze, doelstellingen, methodische werkvormen en evaluatie van interdisciplinair werken te synthetiseren en te presenteren
  • het eigen handelen (in groep handelen) kritisch te bekijken en relateren aan relevante theorievorming.

Omschrijving Begeleiding

Interactieve ondersteuning via Chamillo voor zowel het theoretische als praktische onderdeel. Voor het praktische onderdeel is er tevens wekelijkse begeleiding voor de oefening door de docent tijdens de college-uren.

Gelegenheid tot individuele feedback na de bekendmaking van examenresultaten.

Omschrijving Evaluatie (tekst)

Schriftelijk examen voor het theoretisch gedeelte: eerste jaarhelft (50%)

Permanente evaluatie voor het praktisch gedeelte (50%): de groepsopdracht zelf wordt permanent geëvalueerd, met een klemtoon op de klassikale presentatie, hier wordt een quotatie per groep gegeven. Ook een individuele reflectie maakt deel uit van dit praktijkondereel, en deze wordt individueel gequoteerd.

Er is geen tweede zittijd mogelijk voor het praktisch gedeelte.
Dit opleidingsonderdeel wordt gequoteerd op 20 (tot op een geheel getal).
Tweede examenkans: wel mogelijk.

Omschrijving Studiematerialen (tekst): Verplicht

Reader met artikels en powerpoints bij de lessen:

• Appiah, K.A., 1996, Public Education in a Multicultural Society. Cambridge: Cambridge Uiversity Press.
• Bamford, A. (2007). Kwaliteit en Consistentie. Kunst- en cultuureducatie in Vlaanderen. Onderzoeksrapport op vraag van Minister van Onderwijs Frank Vandenbroucke. Brussel: Agentschap voor Onderwijscommunicatie.
• Biesta, G., 2015, Het prachtige risico van het onderwijs, Culemborg: Uitgeverij Phronese
• Curren, R. (ed.), 2007, Philosophy of Education. An Antology. Malden/Oxford/Carlton: Blackwell Publishing.
• De Baets, T. & Nijs, L. (red.), 2013, Muziekpedagogiek in beweging. Onderzoek als motor voor onderwijsinnovatie, Heverlee:Euprint Editions.
• Dekeyzer, B. (red.), 2010, Education through Art. Kunst- en cultuureducatie als motor van leren. Antwerpen/Apeldoorn: Garant.
• De Vree, T. (2007), Leren musiceren. De didactiek van de instrumentele & vocale muziekles. Budel:Damon.
• Elias, W. & Van Wing, T., 2002, Vizier op agogiek. Brussel: VUBPress.
• Elkhuizen, S., Gielen, P. (et.al.), 2014, De Waarde van Cultuur. Een onderzoek naar het meetbare en het onmeetbare. Brussel: Socius.
• Freire, P., 1970, Pedagogy of the Oppressed, New York: The Seabury Press.
• Gielen, P. & De Bruyne, P., 2012, Teaching Art in the Neoliberal Realm. Amsterdam: Valiz.
• Harland, J. & Hetland, L., 2008, Gewenste en bereikte leereffecten van
kunsteducatie. Onderzoeksrapport Utrecht:Cultuurnetwerk Nederland.
• Van Heusden, B., van der Hoeven M., Sluijstermans, L. (et.al.), 2014, Cultuur in de Spiegel in de praktijk. Een leerplankader voor cultuuronderwijs. Onderzoeksrapport SLO (nationaal centrum voor leerplanontwikkeling) Enschede/Universiteit Groningen.
• van Haaster, K.J.M. (2000), Het samenspeelconcept. Muziekactiviteiten ontwikkelen voor de sociaal-agogische beroepspraktijk. Bussum: Coutinho

Omschrijving Studiekosten

Eventuele kleine kosten verbonden aan de oefeningen (verplaatsingen, materiaal)

Omschrijving Trefwoorden

S280 Volwassenen vorming en permanente vorming
S262 ontwikkelingspsychologie
S270 pedagogiek en didactiek
S272 lerarenvorming
S282 vergelijkende en historische pedagogiek

Omschrijving Volgtijdelijkheid (VT)

Op dit opleidingsonderdeel is er geen volgtijdelijkheid van toepassing.